Współczesne zagrożenia dla gleby powodowane rolnictwem

Przy intensywnej uprawie roślin może dochodzić do tzw. zmęczenia gleby, które objawia się dużym spadkiem plonów i gorszą ich jakością. Rośliny przestają pobierać substancje pokarmowe z gleby i są mniej odporne na choroby.


Do najważniejszych zagrożeń gleby należą:

• monokultury rolnicze, które prowadzą do zubożenia gleby,
• wycinanie lasów i pożary roślinności wzmagające erozję gleby, co prowadzi do pustynnienia obszaru,
• osuszanie podmokłych terenów i regulacja rzek obniżająca poziom wód gruntowych,
• zbyt intensywne nawożenie,
• ścieki i różnego rodzaju odpady niewłaściwie składowane,
• intensywny wypas bydła prowadzący do erozji,
• stosowanie chemicznych środków owadobójczych, chwastobójczych i grzybobójczych,
• zajmowanie obszarów rolniczych pod budownictwo przemysłowe i mieszkalne.


Zabiegi chroniące gleby, choć najczęściej proste i niekosztowne, okazują się mało popularne współcześnie. Należą tu m.in.:
- prawidłowo przeprowadzane zabiegi rolnicze (uprawowe),
- stosowanie odpowiednich płodozmianów,
- właściwe rozmieszczenie użytków rolnych i leśnych,
- wapnowanie gleb zakwaszonych,
- przeciwdziałanie erozji,
- rekultywacja (odnowę) terenów zdewastowanych np. poprzez wykorzystanie mineralnych surowców odpadowych pojawiających się przy wydobyciu węgla, żelaza, miedzi, cynku i ołowiu; czy zagospodarowanie odpadów komunalnych przez ich utylizację i kompostowanie oraz oczyszczanie ścieków.

Pastwisko w Międzybrodziu Bialskim

Użytki zielone

stanowią istotny składnik ogólnej powierzchni użytków rolnych, oraz są podstawą do zapewnienia bogatej w składniki pokarmowe, zawierającej białko, włókno, makro i mikroelementy paszy odpowiedniej dla żywienia bydła hodowlanego. Dobrą i smakowitą paszę dla zwierząt gospodarskich możemy uzyskać tylko z użytków właściwie pielęgnowanych.



Wymienione zagrożenia gleby mogą być przyczyną utraty środowiska życia dla wielu roślin i zwierząt, a w konsekwencji ich zagłady. Powodują także zaburzenia w funkcjonowaniu ekosystemów, zakłócając równowagę biologiczną. Koszty i straty wynikające ze spadku w glebie różnorodności biologicznej, która oznacza nie tylko różnorodność genów, gatunków, ekosystemów bądź funkcji, lecz także potencjał metaboliczny danego ekosystemu są trudne do oszacowania.


Nagły wzrost powierzchni upraw roślin transgenicznych na świecie może powodować zmiany procesów mikrobiologicznych w glebie i jej funkcji środowiskowych, do których należy rozkład materii organicznej, mineralizacja i wiązanie składników pokarmowych, reakcje oksydo-redukcyjne, biologiczna fiksacja azotu, czy powstawanie substancji nadających glebie strukturę chroniącą ją przed erozją. Gleba wyjałowiona, osuszona, zanieczyszczona i otruta jest biologicznie martwa.

Autor: Katarzyna Dulko