Filmy z nutą społeczną, czyli co kino mówi o odpowiedzialnym biznesie

O odpowiedzialnym biznesie można mówić w zamkniętym gronie specjalistów od zarządzania czy CSR, ale w rzeczywistości do mas przemawia pop kultura. I jeśli ona choćby pośrednio wspiera uczciwy, przejrzysty i proludzki biznes, to powinniśmy się tylko cieszyć. Oto zestawienie hitów kinowych z ostatnich lat, które dotykają problematyki ważnej do ludzkości, społeczeństwa i środowiska naturalnego.

Oto lista filmów, w których znajdziecie wiele CSR-owych (czyli prospołecznych, proekologicznych i trochę alterglobalistycznych wątków), mądrze opowiedzianych:

Silkwood (1983)
Temat: Zagrożenia płynące z energetyki jądrowej
Historia oparta na faktach. Karen Silkwood pracująca przy reaktorze jądrowym odkrywa niezgodne z prawem praktyki, mogące negatywnie wpłynąć na zdrowie i życie pracowników. Próbuje interweniować. W drodze na umówione spotkanie z prasą ginie w niewyjaśnionych okolicznościach. Film otrzymał 5 nominacji do Oscara-najlepsza aktorka-Streep, aktorka drugoplanowa-Cher, reżyseria, scenariusz oryginalny, montaż. Nominacje do Złotego Globu dostała Streep, Russell, reżyseria, najlepszy film, a Cher swoją nominację zamieniła na statuetkę.

A Civil Action (1998)
Temat: Społeczność lokalna a koncerny, które nie dbaja i ich prawa i nie prowadzą dialogu
Dramat sądowy, Boston, lata 80.: wzięty adwokat (John Travolta) zostaje zaproszony do małego miasta, w którym dzieci chorują i umierają na białaczkę. Miejscowa ludność podejrzewa, że winę ponosi przedsiębiorstwo, produkujące odczynniki chemiczne. Adwokat zgadza się poprowadzić sprawę.

Erin Brockovich (2000)
Temat: Katastrofy ekologiczne, korporacyjne monopole, zanieczyszczenia, prawa kobiet
Erin Brockovich (Julia Roberts) jest dwukrotną rozwódką i samotnie wychowuje trójkę dzieci. Nie ma pieniędzy, wykształcenia ani szansy na znalezienie pracy. Ma za to wybuchowe usposobienie i ostry język, wali prawdę prosto z mostu i ekstrawagancko się ubiera. I kto by pomyślał, że pewnego dnia rzuci sobie do stóp całe miasteczko i powali na kolana wielka korporację? Erin cudem zdobywa pracę w kancelarii wziętego adwokata Eda Masry (Albert Finney). Wertując akta odkrywa, że potężny koncern doprowadził do zanieczyszczenia wody w małym prowincjonalnym miasteczku, którego mieszkańcy od dawna zapadają na najrozmaitsze choroby. Z pomocą Eda kieruje sprawę do sądu, który przyznaje reprezentowanym przez nią klientom odszkodowanie w wysokości 333 milionów dolarów, największe w historii amerykańskiego wymiaru sprawiedliwości.

The Corporation (2003)
Temat: Korporacje wielonarodowe i ich konsekwencje dla społeczeństwa
Krytyczna analiza historii wewnętrznej struktury, kontrowersyjnych mechanizmów i potencjalnych kierunków rozwoju międzynarodowych korporacji przemysłowych. Twórcy filmu zastanawiają się, czy zagrażają one demokracji i środowisku naturalnemu, czy nasza planeta ma szansę przetrwać.

Super Size Me (2004)
Temat: Zdrowie, otyłość, przemysł spożywczy
Morgan Spurloc przez miesiąc żywi się w McDonaldzie spożywając dziennie trzy posiłki i utrzymując amerykańską dzienną normę 2,5 tys. kroków. Efekt? Zobaczcie sami. McDonalds nazywa działania Spurloca nieodpowiedzialnymi. Zapowiedział już też zmniejszenie porcji, zwłaszcza frytek, a do wiosennego menu wprowadził wodę i sałatki. Jako prezent można otrzymać licznik kroków, ma on zachęcić Amerykanów do chodzenia.

The Day After Tomorrow (2004) Pojutrze
Temat: Globalne ocieplenie, katastrofy ekologiczne, powodzie
Klimatolog Jack Hall (Dennis Quaid) od wielu lat pracuje nad odpowiedzią na pytanie, czy Ziemia stoi u progu nowej epoki lodowcowej. Wyniki badań, które przeprowadził na Antarktydzie dowodzą, że nasza planeta już 10 tysięcy lat temu zmierzyła się z podobnym problemem i wygląda na to, że przyroda chce zafundować ludzkości powtórkę z historii. Od Antarktydy odrywa się fragment pokrywy lodowej, który jest na tyle duży, że całą Ziemią wstrząsa seria kataklizmów. Na Hawajach szaleje huragan, w Indiach śnieżna zamieć, Tokio zostaje zbombardowane gigantycznym gradem, a Los Angeles prawie znika z powierzchni globu zmiecione przez tornado. Jack stara się powiadomić Biały Dom o zbliżającej się klęsce żywiołowej na niespotykaną dotąd skalę. Podobne działania przeprowadza jego kolega ze Szkocji, profesor Terry Rapson (Ian Holm). Niestety nikt nie wierzy naukowcom uważając ich diagnozy za przesadzone. Kolejne godziny przekonują jednak nawet największych sceptyków. Nowy Jork zostaje zalany przez gigantyczną falę powodziową, po której następuje gwałtowny spadek temperatury. Wszystko zamarza w ciągu kilku minut. Zostaje podjęta decyzja o natychmiastowej ewakuacji do Meksyku ludności mieszkającej na południe od Nowego Jorku. Nie ma czasu ani środków, by ratować pozostałych. Tymczasem w Nowym Jorku przebywa 17-letni syn Jacka, Sam (Jake Gyllenhaal), który wraz z grupą ocalałych z powodzi chroni się w bibliotece publicznej, skąd udaje mu się zadzwonić do ojca. Jack z przyjacielem Frankiem Harrisem (Jay O. Sanders) wyrusza na północ, by ratować syna.

The Constant Gardener (2005) Wierny Ogrodnik
Temat: Interesy korporacji kontra prawa społeczności lokalnych, conflict minerals, CSR
Justin i Tessa Quale pracują dla brytyjskich służb dyplomatycznych na rozległych równinach Kenii. Kiedy w tajemniczy sposób zostaje zamordowana Tessa, zaczynają krążyć pogłoski o jej rzekomym romansie z Kenijczykiem, który zginął razem z nią. Justin, zdeterminowany, aby ocalić dobre imię żony, rusza w podróż, która prowadzi go od egzotycznych krajobrazów Kenii, przez ulice Londynu, po surowe i zimne pustkowia Kanady. Podczas tej podróży odkrywa rozległy, światowy spisek mogący kosztować życie tysiące osób. Nic jednak go nie powstrzyma przed doprowadzeniem morderców żony przed wymiar sprawiedliwości, nawet jeśli miałby przypłacić to życiem.

Syriana (2005)
Temat: Konflikty o surowce naturalne
Oparta na skandalizujących wspomnieniach byłego agenta CIA Roberta Baera opowieść o politycznych i wywiadowczych intrygach stojących za współczesnym przemysłem naftowym. Akcja ma wymiar globalny - toczy się jednocześnie na polach naftowych Zatoki Perskiej, w waszyngtońskich gabinetach, teksańskich ranczach, bejruckich zaułkach, w krążących pomiędzy zebraniami korporacyjnych zarządów samolotach, teherańskich mieszkaniach, w biurach i na pustyniach. Fabuła koncentruje się wokół bezlitosnej walki o dostęp do złóż ropy i działań mających na celu usunięcie idealistycznego, bliskowschodniego księcia o reformatorskich zapędach. W intrygę, świadomie lub przypadkiem, zamieszanych jest mnóstwo ludzi: od szeregowego agenta CIA Boba Barnesa (George Clooney), przez wysoko postawionych amerykańskich polityków, szefów naftowych korporacji, arabskich feudałów, po pakistańskich robotników pracujących w Zatoce Perskiej.

Good Night, And Good Luck (2005)
Temat: Odpowiedzialne media i dziennikarstwo
Legendarny dziennikarz stacji CBS, Edward R. Murrow, w połowie lat 50. wypowiedział medialną wojnę senatorowi Josephowi McCarthy'emu, inicjatorowi kampanii, w której znane osobistości ze świata amerykańskiej polityki, kultury i show biznesu oskarżane były o działalność na rzecz komunistów. Działania Murrowa i Freda Friendly'ego, producenta prowadzonego przez niego programu, przyczyniły się do zakończenia działalności McCarthy'ego i Komisji Parlamentarnej do Spraw Działań Antyamerykańskich. To spojrzenie na telewizję współczesną przez pryzmat jej działalności w latach 50-tych. Film rozpoczyna i kończy się sceną przyjęcia, które miało miejsce w 1958 roku, kilka lat po wydarzeniach, o których wspomniałem wyżej. Edward R. Murrow odbiera nagrodę i staje przed swoimi kolegami z branży by wygłosić znaczące przemówienie. Ostrzeżenie, jakie pada z jego ust, do dziś wydaje się aktualne, mało tego - choć ma już niemal 50 lat, zdecydowanie przewiduje, jaki obraz będzie miała telewizja dzisiaj. Rządzą w niej bowiem sponsorzy i wyniki oglądalności, schlebianie tanim gustom i coraz większa infantylizacja. Telewizja coraz bardziej oddala się od misji jaką mogłaby nieść, od wartości jakich mogłaby dostarczać. Telewizja mogłaby mieć ogromne znaczenie w kształtowaniu społecznych postaw, woli jednak ścigać się w poprawianiu wyników.

North Country (2005) Daleka Północ
Temat: Mobbing, prawa kobiet, różnorodność
Josey Aimes jest młodą matką, która ucieka od maltretującego ją męża. Postanawia wrócić do swojego rodzinnego miasteczka w Minnesocie. Na miejscu rozpoczyna pracę w kopalni, która zatrudnia większość mieszkańców miasteczka, w tym także jej ojca. Wydaje się, że wszystko będzie dobrze i Josie rozpocznie nowe życie. Jednak wraz z innymi kobietami jest fizycznie i psychicznie molestowana przez męską załogę. Władze kopalni nie przejmują się problemem - tym bardziej, że mają świadomość, iż atakowane kobiety boją się utraty pracy. Mimo to, rodzina Aimes podejmuje ryzyko i rozpoczyna batalię sądową.

Blood Diamond (2006) Krwawy Diament
Temat: Konfliktowe minerały, walka o dostęp do surowców, prawa ludności lokalnej, Trzeci Świat
Tłem akcji jest wojna domowa i chaos panujący w Sierra Leone w latach 90. XX wieku. "Krwawy diament" to historia przemytnika z RPA Danny'ego Archera i Solomona Vandy'ego, rybaka z ludu Mende. Chociaż obydwaj mężczyźni pochodzą z Afryki, ich życiorysy były dotychczas zupełnie ze sobą niezwiązane - aż do chwili, gdy wspólnie postanowili wyruszyć na poszukiwanie rzadkiego różowego diamentu, który mógłby zmienić życie każdego z nich. Odsiadując wyrok za przemyt, Archer dowiaduje się, że Solomon - który został odebrany rodzinie i zmuszony do pracy na polach diamentowych - znalazł i ukrył niezwykły kamień. Z pomocą Maddy Bowen, amerykańskiej dziennikarki, której idealistyczne przekonania stają się coraz mniej radykalne w miarę pogłębiania się romansu z Archerem, obydwaj bohaterowie ruszają na wyprawę przez tereny ogarnięte rebelią. To podróż, która może uratować rodzinę Solomona, a Archerowi dać drugą szansę, na którą, jak mu się zdawało, nie mógł już liczyć.

An Inconvenient Truth (2006) Niewygodna Prawda
Temat: Globalne ocieplenie, ekologia, zrównoważona konsumpcja
Film jest wykładem na temat katastrofy ekologicznej naszej planety. Prowadzi go Al Gore. Obraz ukazuje dramatyczną sytuację efektu cieplarnianego na naszej Ziemi. Al Gore uważa jednak, że istnieje możliwość ocalenia naszej planety i że możemy zapobiec jeszcze katastrofie.

The Age of Stupid (2009) Wiek Głupoty
Temat: Globalne ocieplenie, ekologia, zrównoważona konsumpcja
Jak będzie wyglądać Ziemia za 50 lat? W jakim miejscu znajdzie się człowiek? Czy spełni się katastroficzna wizja przyszłości: wody z roztopionych lodowców zaleją świat, oszalałe słońce wypali żyzne grunty, zapanuje wielki głód, a gatunki zaczną po kolei wymierać? Wiek głupoty to ambitnie zrealizowana próba przepowiedzenia naszej nieodległej przyszłości. Po kataklizmie ostatni z ludzi budują schron, w którym jak w biblijnej Arce przechowywane są ostatnie okazy zwierząt, owadów i roślinności. Postać kustosza tego przedziwnego miejsca tworzy brytyjski aktor Pete Postlethwaite (znany polskiej widowni z Orkiestry i W imię ojca). Jest rok 2055, mężczyzna przegląda archiwalne materiały z przeszłości i stawia pytanie, dlaczego nie powstrzymaliśmy zmian klimatycznych na Ziemi, kiedy jeszcze było to możliwe. Odpowiedzi szuka w całym stylu życia współczesnego człowieka, szczególnie zaś – nastawionego na konsumpcję człowieka Zachodu. W filmie znajdziemy wiele pomysłowo i niekiedy dowcipnie zrealizowanych animacji, które pokazują ewolucję gatunku ludzkiego, historię wojen o surowce, proporcje zużycia energii przez mieszkańców USA, Europy i krajów Trzeciego Świata. Przygnębiającą wymowę swego filmu autorzy przełamują kilkoma portretami współczesnych Don Kichotów: Guya Piersa walczącego o budowę wiatraków (sic!) na terenie jednego ze szkockich hrabstw czy Fernanda Pareau, wieloletniego przewodnika górskiego z Chamonix, który sprzeciwia się rozbudowie tuneli pod Alpami. Film Franny Armstrong to kino powstałe ze szlachetnych pobudek, zaangażowane w dzieło odbudowy naszej zbiorowej świadomości. Nie unika demagogii, ale wydaje się ona w pełni usprawiedliwiona aktualnością stawianego problemu.

Opracowanie: Redakcja Moj-Ogrodnik.pl
Opisy filmów: FilmWeb.pl