Gołożer liści: larwy szkodników i dobre sposoby na nie

Gąsienice to bardzo liczna grupa szkodników, które stanowią tylko pewien moment cyklu życiowego motyli i ciem. Dorosły owad zupełnie nie przypomina larwy, która zalicza się do najgorszych szkodników roślin zdobnych w naszych ogrodach. Jak je rozpoznać i jak się ich pozbyć? Odpowiada ogrodnik i architekt krajobrazu Beata Dulko-Kaszowska.

Nie sposób odróżnić jest dla przeciętnego ogrodnika gatunek owada, jakim jest szkodnik w postaci larwy - gąsienicy. Łączy je jedynie sposób, w jaki niszczą nasze rośliny oraz fakt, iż samica dorosłego osobnika składa jaja na dogodnym materiale roślinnym, wybierając je z pośród konkretnej rodziny botanicznej. Często wyróżniają się one jednak barwą oraz gatunkiem rośliny na jakiej żerują. Warto to wykorzystać, by skutecznie i bez szkodliwego wpływu na środowisko pielęgnować ogród czy rolne uprawy.

Zielone gąsienice zjadają bukszpan

Gołożer róży Gołożer róży
Gąsienica Gąsienica

Gąsienica jest stadium larwalnym, występującym przed dorosłym osobnikiem a nastawionym na żer. Żywi się głownie młodymi liśćmi lub pąkami kwiatowymi. Do najczęstszych cech charakterystycznych wybranych larw należą:
1. gąsienica błyszczki jarzynówki uszkadza rośliny ozdobne uprawiane w szklarni, czasem warzywa (groch, kapusta).
2. gąsienice sówkowatych są powszechnym szkodnikiem roślin ozdobnym w ogrodzie i szklarni oraz warzyw. Charakterystyczny jest dla nich ruch ustawienia na tylnej części ciała, gdy są zaniepokojone ruchem wokół nich.
3. zielone larwy z czarnymi kropkami to larwy błonkówek - żerują gromadnie na przełomie wiosny i lata. Przy silnym porażeniu takie gatunki jak agrest, czy porzeczka biała i czerwona mogą zostać pozbawione w całości liści, osłabiając oczywiście późniejsze owocowanie.

Leszczyna pospolita 'Contorta' Leszczyna pospolita 'Contorta'
Zjedzone liście leszczyny Zjedzone liście leszczyny

4. owłosione gąsienice znamionówki tarnówki rozprasza wiatr. Żerują przez cały sezon wegetacyjny zmieniając kolor na czerwonawy - w dodatku mają 4 pęcherzyki żółtych włosków na grzbiecie. Pomimo tego, iż żerują dosyć wolno (róże, tarnina, głóg, ałycza) to doprowadzają do szkieletowania i wygryzania blaszki liściowej aż do gołożeru.
5. gatunkiem wielożernym jest także gąsienica kuprówki rudnicy, która zimuje w gniazdach na drzewach. Należy jednak uważać na nią przy zbieraniu ręcznym, gdyż włoski na ciele przy załamaniu wydzielają toksynę.

Gąsienica na zatrwianie Gąsienica na zatrwianie
Gołożer róży Gołożer róży

Walka z szkodnikami w postaci gąsienic nie jest łatwa, szczególnie przy silnym porażeniu, dlatego warto zwrócić uwagę na rośliny w czasie całego sezonu, w szczególności wiosną, gdy pojawiają się pierwsze larwy. Gdy jest ich niewiele, silny strumień wody z łatwością usunie gąsienice. Możemy także zbierać je do pojemników bądź zastosować przy bardzo cennych roślinach bądź silnym porażeniu biochemiczne środki hamujące gołożer larw. Skuteczne działanie występuje także przy stosowaniu opasek lepowych na osobniki dorosłe - nielatające.

Gdy jednak nie zajmujemy się wnikliwym odgadywaniem gatunku szkodnika z jakim mamy do czynienia, zadbajmy raczej o ekologiczne działania w naszym ogrodzie. Tylko naturalni wrogowie naszych szkodników są tu specjalistami. im więcej dobrych owadów i ptaków w ogrodzie, tym mniej nieprzyjemnej pracy nas czeka.

Tekst i zdjęcia: Beata Dulko-Kaszowska, ogrodnik i architekt krajobrazu